نقش زیست‌فناوری در تولید طعم و بافت گوشت‌های گیاهی

در دهه اخیر، جهان شاهد تحول عظیمی در صنعت غذا بوده است؛ جایی که فناوری‌های نوین توانسته‌اند محصولات گیاهی را به سطحی برسانند که از نظر طعم، بافت و عطر بسیار شبیه به گوشت واقعی باشند. نقش زیست‌فناوری در تولید طعم و بافت گوشت‌های گیاهی نقشی کلیدی و انکارناپذیر است، زیرا این دانش پیشرفته با استفاده از فرآیندهای میکروبی، ژنتیکی و مولکولی، ترکیبات طبیعی را به نحوی به‌کار می‌گیرد که ساختار گوشت حیوانی بازسازی شود. در این مقاله، به‌صورت جامع و تخصصی بررسی می‌کنیم که چگونه زیست‌فناوری توانسته تجربه‌ای مشابه مصرف گوشت واقعی را برای گیاه‌خواران و وگان‌ها ایجاد کند.

چرا زیست‌فناوری وارد صنعت گوشت گیاهی شد؟

افزایش جمعیت جهانی، نگرانی‌های زیست‌محیطی و مسائل اخلاقی مرتبط با پرورش دام، از مهم‌ترین دلایلی بودند که بشر را به‌سمت جایگزین‌های پایدارتر سوق داد. گوشت‌های گیاهی در ابتدا تنها ترکیبی از سویا، نخود یا گلوتن گندم بودند، اما طعم و بافت آن‌ها با گوشت واقعی تفاوت زیادی داشت.

در این مرحله، زیست‌فناوری وارد عمل شد. این علم توانست با شناسایی مولکول‌ها، پروتئین‌ها و واکنش‌های شیمیایی که در طعم و عطر گوشت نقش دارند، نسخه‌های گیاهی آن‌ها را از طریق تخمیر، مهندسی ژنتیک و سنتز آنزیمی بازسازی کند.

زیست‌فناوری چیست و چگونه در صنعت غذا به کار می‌رود؟

زیست‌فناوری یا Biotechnology، علم استفاده از فرآیندهای زیستی موجودات زنده مانند باکتری‌ها، مخمرها و سلول‌های گیاهی برای تولید مواد جدید یا بهبود ویژگی‌های محصولات است. در صنایع غذایی، زیست‌فناوری در بخش‌هایی همچون تخمیر، استخراج آنزیم‌ها، تولید ویتامین‌ها، و به‌ویژه بازسازی طعم طبیعی نقش مهمی ایفا می‌کند.

در مورد گوشت‌های گیاهی، زیست‌فناوری سه هدف اصلی دارد:

• بازآفرینی طعم و عطر طبیعی گوشت

• شبیه‌سازی بافت فیبری عضلات

• حفظ ارزش غذایی و افزایش پروتئین

راز طعم واقعی گوشت؛ از مولکول تا فناوری

در گوشت حیوانی، ترکیباتی مانند هموگلوبین، میوگلوبین و آمینواسیدهای خاص در فرآیند پخت باعث ایجاد طعم کاراملی و بوی خاص گوشت می‌شوند. در گوشت‌های گیاهی، این ترکیبات به‌صورت طبیعی وجود ندارند.

اینجاست که زیست‌فناوری با استفاده از تخمیر میکروبی و پروتئین‌های مشابه هموگلوبین گیاهی مانند Leghemoglobin (پروتئینی که در ریشه گیاه سویا وجود دارد)، توانسته است طعم “گوشت واقعی” را بازسازی کند.

این همان فناوری‌ای است که شرکت‌هایی مانند Impossible Foods در محصولات خود به‌کار گرفته‌اند تا طعم گوشت گاو را شبیه‌سازی کنند.

نقش تخمیر زیستی در تولید طعم طبیعی

تخمیر یکی از قدیمی‌ترین و درعین‌حال قدرتمندترین ابزارهای زیست‌فناوری است. در این فرآیند، میکروارگانیسم‌ها مانند مخمر یا باکتری از مواد گیاهی برای تولید ترکیبات طعمی استفاده می‌کنند.

فواید استفاده از تخمیر در تولید گوشت گیاهی

• تولید ترکیبات معطر مشابه گوشت پخته

• بهبود بافت و رطوبت محصول

• افزایش پایداری و ماندگاری

• تولید پروتئین‌های قابل هضم

در واقع تخمیر زیستی به‌جای استفاده از افزودنی‌های مصنوعی، واکنش‌های طبیعی طعم‌سازی را شبیه‌سازی می‌کند.

مطلب مرتبط: جوجه کباب گیاهی

بافت واقعی گوشت چگونه بازسازی می‌شود؟

یکی از چالش‌های اصلی در تولید گوشت گیاهی، بافت فیبری و آبدار گوشت حیوانی است. گوشت واقعی از رشته‌های پروتئینی منظم و ساختاریافته تشکیل شده که در هنگام پخت، انقباض و رها شدن آب باعث ایجاد بافت خاصی می‌شود.

زیست‌فناوری از طریق فرآیندهایی مانند اکستروژن حرارتی (High Moisture Extrusion) و استفاده از پروتئین‌های ساختاریافته گیاهی (Structured Proteins)، توانسته این ساختار را بازتولید کند.

در این فرآیند، پروتئین‌های سویا، نخود، گندم یا عدس تحت فشار و حرارت کنترل‌شده قرار می‌گیرند تا ساختار رشته‌ای مشابه عضلات گوشت ایجاد شود.

نقش مهندسی ژنتیک در تولید ترکیبات گوشتی گیاهی

مهندسی ژنتیک به دانشمندان این امکان را داده تا ژن‌های خاصی از گیاهان یا باکتری‌ها را که مسئول تولید ترکیبات عطری و طعمی هستند، در سلول‌های دیگر کشت دهند.

به‌عنوان مثال، در برخی محصولات گوشتی گیاهی از مخمرهای اصلاح‌شده ژنتیکی برای تولید ترکیباتی مانند هموگلوبین یا اسیدهای چرب خاص استفاده می‌شود. این ترکیبات در فرآیند پخت، واکنش‌هایی مشابه گوشت واقعی ایجاد می‌کنند.

این رویکرد علاوه بر واقعی‌تر کردن طعم، باعث کاهش نیاز به افزودنی‌های مصنوعی و مواد شیمیایی می‌شود.

آنزیم‌ها؛ مهندسان پنهان در گوشت گیاهی

آنزیم‌ها نقش کلیدی در شبیه‌سازی بافت دارند. آن‌ها با کنترل ساختار مولکولی پروتئین‌های گیاهی، الگوی فیبری و قابلیت جویدن را تنظیم می‌کنند.

برخی از آنزیم‌های مهم مورد استفاده در این صنعت عبارت‌اند از:

• ترانس‌گلوتامیناز: برای پیوند پروتئین‌ها و ایجاد ساختار فیبری منسجم

• پروتئازها: برای تجزیه کنترل‌شده پروتئین‌ها و نرمی بافت

• لیپازها: برای بهبود طعم چربی و ایجاد حس “آبدار بودن” گوشت

تولید چربی گیاهی شبیه چربی حیوانی

چربی یکی از عناصر اصلی در طعم و بافت گوشت است. بدون چربی، گوشت بی‌مزه و خشک خواهد بود. زیست‌فناوری با استفاده از روغن‌های گیاهی اصلاح‌شده ژنتیکی و میکروارگانیسم‌های تولیدکننده اسید چرب، توانسته چربی‌هایی بسازد که در دمای پخت مانند چربی حیوانی ذوب می‌شوند.

به‌عنوان نمونه، برخی شرکت‌ها از روغن نارگیل اصلاح‌شده با فناوری RNA استفاده می‌کنند تا ذوبی نرم و عطر طبیعی‌تری ایجاد کنند.

مقایسه طعم گوشت‌های گیاهی زیست‌فناورانه با گوشت واقعی

تحقیقات نشان داده‌اند که محصولات گیاهی تولیدشده با فناوری زیستی، از نظر طعم، عطر، رنگ و حتی واکنش پخت (Maillard Reaction) تا ۸۵٪ مشابه گوشت حیوانی هستند.

در این میان، تفاوت‌های اندکی در بافت و میزان چربی وجود دارد، اما مصرف‌کنندگان در تست‌های کور (Blind Test) در بسیاری از موارد نتوانسته‌اند تفاوت طعم را تشخیص دهند.

مزایای زیست‌فناوری برای محیط زیست

زیست‌فناوری در تولید گوشت گیاهی نه‌تنها کیفیت غذا را افزایش داده، بلکه تأثیر مثبت عظیمی بر محیط زیست داشته است.
بر اساس گزارش سازمان FAO:

• تولید گوشت گیاهی با فناوری زیستی تا ۹۰٪ مصرف آب کمتر دارد.

• انتشار گازهای گلخانه‌ای را تا ۷۸٪ کاهش می‌دهد.

• نیاز به زمین کشاورزی را ۸۵٪ کمتر می‌کند.

به همین دلیل، توسعه این فناوری‌ها گامی مهم در جهت تغذیه پایدار و آینده سبز است.

چالش‌های زیست‌فناوری در گوشت‌های گیاهی

هرچند پیشرفت‌های زیادی حاصل شده، اما هنوز چالش‌هایی وجود دارد:

• هزینه بالای فرآیند تخمیر و تولید آنزیم‌ها

• نیاز به تجهیزات خاص و پیچیده

• نگرانی‌های عمومی درباره مهندسی ژنتیک

• حفظ تازگی محصول بدون افزودنی‌های مصنوعی

با این حال، بسیاری از شرکت‌های نوآور با بهبود خطوط تولید، توانسته‌اند هزینه‌ها را تا ۵۰٪ کاهش دهند و تولید انبوه را ممکن کنند.

چالش‌های زیست‌فناوری در گوشت‌های گیاهی

برندهای پیشرو در استفاده از زیست‌فناوری

در بازار جهانی، برندهایی وجود دارند که با استفاده از زیست‌فناوری، انقلاب واقعی در طعم و بافت گوشت‌های گیاهی ایجاد کرده‌اند:

Impossible Foods

پیشگام در استفاده از پروتئین Leghemoglobin برای طعم واقعی گوشت گاو.

Beyond Meat

استفاده از فناوری فشار بالا و ترکیب روغن‌های گیاهی برای تقلید از چربی حیوانی.

Novameat

استفاده از چاپ سه‌بعدی زیستی برای تولید استیک‌های گیاهی با بافت واقعی.

Meati Foods

تولید گوشت گیاهی از ریشه قارچ با ساختار پروتئینی طبیعی.

آینده زیست‌فناوری در صنعت غذا

تحقیقات جدید در حال حرکت به‌سمت زیست‌چاپ سه‌بعدی (3D Bio-Printing) است؛ روشی که در آن سلول‌های گیاهی یا قارچی به‌صورت لایه‌لایه چاپ می‌شوند تا بافتی دقیقاً مشابه عضله حیوانی ایجاد شود.

همچنین، فناوری Synthetic Biology در حال توسعه پروتئین‌هایی است که بتوانند نه‌تنها طعم بلکه احساس دهانی و عطر واقعی گوشت را نیز تقلید کنند.

در آینده‌ای نزدیک، با ترکیب هوش مصنوعی و زیست‌فناوری، تولید گوشت‌های گیاهی به مرحله‌ای می‌رسد که از نظر طعم و ارزش غذایی، حتی از گوشت حیوانی بهتر خواهند بود.

تأثیر زیست‌فناوری بر سلامت انسان

برخلاف تصور عموم، محصولات زیست‌فناورانه به‌طور کلی بی‌خطر و حتی مفیدتر از نمونه‌های صنعتی معمول هستند. دلیل این امر، کنترل دقیق بر ترکیبات و حذف مواد مضر مانند چربی‌های اشباع، آنتی‌بیوتیک‌ها و هورمون‌هاست.

از سوی دیگر، بسیاری از شرکت‌ها در محصولات خود از پروبیوتیک‌ها، فیبرها و آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی بهره می‌برند تا ارزش تغذیه‌ای بالاتری ایجاد شود.

تأثیر فرهنگی و اجتماعی گوشت‌های زیست‌فناورانه

زیست‌فناوری فقط یک فناوری نیست؛ حرکتی فرهنگی است. این صنعت توانسته سبک زندگی میلیون‌ها نفر را تغییر دهد.
افرادی که پیش‌تر تصور می‌کردند بدون گوشت نمی‌توانند رژیم متعادلی داشته باشند، اکنون به لطف این فناوری، گزینه‌هایی خوش‌طعم و سالم در اختیار دارند.

همچنین رستوران‌ها و برندهای غذایی معروف جهان مانند KFC، Burger King و Subway محصولات گوشتی گیاهی را وارد منوی خود کرده‌اند.

تأثیر فرهنگی و اجتماعی گوشت‌های زیست‌فناورانه

مزایا و معایب گوشت‌های گیاهی زیست‌فناورانه

مزایا

• طعم و بافت نزدیک به گوشت واقعی

• مناسب برای وگان‌ها و گیاه‌خواران

• کاهش چشمگیر اثرات زیست‌محیطی

• بدون کلسترول و آنتی‌بیوتیک

• منبع غنی پروتئین و مواد معدنی

معایب

• قیمت بالاتر نسبت به محصولات معمولی

• نیاز به سردخانه و نگهداری خاص

• مقاومت فرهنگی در برخی کشورها

محصولات وگان: خرید کالباس وگان

مهندسی حسی در گوشت‌های گیاهی زیست‌فناورانه

یکی از مهم‌ترین اهداف زیست‌فناوری در صنعت گوشت گیاهی، بازسازی تجربه حسی کامل گوشت واقعی است؛ یعنی نه فقط طعم، بلکه عطر، رنگ، حس جویدن و حتی صدای پخت.
مهندسی حسی (Sensory Engineering) حوزه‌ای است که با ترکیب علم زیست‌فناوری، شیمی مواد غذایی و علوم شناختی، تجربه‌ای واقع‌گرایانه از خوردن گوشت ایجاد می‌کند.

عناصر کلیدی در مهندسی حسی

• بو و عطر (Aroma): تولید ترکیبات فرار از طریق تخمیر مخمرها برای بازسازی بوی خاص گوشت سرخ‌شده.

• طعم (Flavor): استفاده از اسیدهای آمینه آزاد و ترکیبات کربونی برای تقلید واکنش مایلارد (Maillard Reaction).

• رنگ: تولید رنگدانه‌های طبیعی مثل بتانین یا هموگلوبین گیاهی برای رنگ قرمز طبیعی در حالت خام و قهوه‌ای پس از پخت.

• بافت (Texture): استفاده از فناوری فیبرسازی حرارتی و آنزیم‌های پیوندی برای ایجاد حس جویدن واقعی.

به‌طور خلاصه، زیست‌فناوری توانسته احساس خوردن گوشت را از دیدگاه حسی و ذهنی شبیه‌سازی کند و این دقیقاً همان نقطه تمایز آن از جایگزین‌های سنتی است.

نقش زیست‌فناوری در رنگ و ظاهر طبیعی گوشت گیاهی

رنگ یکی از شاخص‌ترین ویژگی‌های گوشت واقعی است. زیست‌فناوری از طریق سنتز رنگدانه‌های طبیعی و پروتئین‌های حامل آهن، توانسته ظاهر گوشت خام و پخته را بازسازی کند.

به‌عنوان مثال، در گوشت‌های گیاهی برند Impossible Foods، از پروتئین لگ‌هموگلوبین (Leghemoglobin) استفاده می‌شود که از ریشه گیاه سویا استخراج می‌شود. این پروتئین در تماس با اکسیژن رنگ قرمز تیره دارد و هنگام پخت به قهوه‌ای تبدیل می‌شود، درست مانند گوشت واقعی.

همچنین از رنگدانه‌های طبیعی حاصل از چغندر، انار یا زردچوبه تخمیری برای تنظیم طیف رنگ استفاده می‌شود تا ظاهری طبیعی و اشتها‌برانگیز ایجاد شود.

کاربرد هوش مصنوعی در طراحی طعم گوشت‌های گیاهی

یکی از جدیدترین دستاوردهای زیست‌فناوری، استفاده از هوش مصنوعی (AI) برای طراحی پروفایل طعم است. هوش مصنوعی می‌تواند با تحلیل هزاران داده از ترکیبات طبیعی و واکنش‌های شیمیایی، پیش‌بینی کند کدام ترکیب‌ها در کنار هم، طعمی مشابه گوشت مرغ، گاو یا بره تولید می‌کنند.

شرکت‌هایی مانند NotCo و Planteneers از الگوریتم‌های هوشمند برای انتخاب بهترین ترکیب پروتئین‌ها و چربی‌های گیاهی استفاده می‌کنند. این روش باعث کاهش زمان تحقیق و توسعه و افزایش دقت طعم‌سازی شده است.

زیست‌فناوری و پایداری غذایی جهانی

تغذیه جمعیت ۱۰ میلیاردی جهان در سال ۲۰۵۰، یکی از چالش‌های بزرگ بشر است. بر اساس گزارش سازمان ملل، برای پاسخ‌گویی به این نیاز، تولید غذا باید ۷۰ درصد افزایش یابد بدون آنکه منابع طبیعی بیشتری مصرف شود.

زیست‌فناوری در این میان، نقش حیاتی دارد:

• کاهش فشار بر منابع آبی و زمینی

• حذف نیاز به دامداری صنعتی

• استفاده از پسماندهای کشاورزی به‌عنوان مواد اولیه تخمیر

• کاهش آلودگی ناشی از متان دام‌ها

به این ترتیب، زیست‌فناوری نه‌تنها یک ابزار تولید است، بلکه پایه‌ای برای امنیت غذایی آینده محسوب می‌شود.

تولید صنعتی گوشت گیاهی با فناوری زیستی

در کارخانه‌های تولید گوشت گیاهی، فرآیند تولید از طریق خطوط اکستروژن حرارتی و تخمیر صنعتی انجام می‌شود. مراحل کلی عبارت‌اند از:

1. انتخاب منبع پروتئین (سویا، نخود، عدس، لوبیا)

2. استخراج و خالص‌سازی پروتئین

3. افزودن روغن‌های اصلاح‌شده زیستی

4. اعمال گرما و فشار برای ایجاد ساختار فیبری

5. افزودن رنگ و طعم طبیعی حاصل از تخمیر

6. بسته‌بندی در شرایط کنترل‌شده

زیست‌فناوری در هر مرحله نقش دارد؛ از طراحی ترکیب شیمیایی گرفته تا تثبیت رنگ و طعم.

چالش‌های اخلاقی و نگرانی‌های عمومی

یکی از موانع رشد سریع‌تر این صنعت، نگرانی‌های اخلاقی و فرهنگی درباره مهندسی ژنتیک است. برخی مصرف‌کنندگان نسبت به استفاده از موجودات اصلاح‌شده ژنتیکی (GMO) در مواد غذایی حساسیت دارند.

اما کارشناسان تأکید می‌کنند که محصولات زیست‌فناورانه‌ی خوراکی، تحت نظارت دقیق نهادهای بین‌المللی مانند FDA و EFSA قرار دارند و از نظر ایمنی، تفاوتی با غذاهای سنتی ندارند.

از دیدگاه اخلاقی نیز، بسیاری از فعالان حقوق حیوانات معتقدند که زیست‌فناوری راهی است برای پایان دادن به دامداری صنعتی و رنج حیوانات.

مقایسه ارزش تغذیه‌ای گوشت‌های گیاهی با گوشت حیوانی

از نظر پروتئین، چربی و مواد معدنی، گوشت‌های گیاهی جدید تفاوت چندانی با گوشت واقعی ندارند.

همان‌طور که دیده می‌شود، گوشت گیاهی از نظر تغذیه‌ای کاملاً قابل رقابت است و مزیت‌هایی مانند فاقد کلسترول و غنی از فیبر بودن دارد.

آینده بازار گوشت‌های گیاهی در جهان

بر اساس گزارش مؤسسه MarketsandMarkets، بازار جهانی گوشت گیاهی تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۴۵ میلیارد دلار خواهد رسید.
بیشترین رشد این بازار در کشورهای آمریکا، آلمان، چین و هند دیده می‌شود.

رستوران‌ها و برندهای بزرگ نیز به این روند پیوسته‌اند:

• KFC و مک‌دونالد نسخه‌های گیاهی برگر و مرغ عرضه کرده‌اند.

• Nestlé و Unilever در حال توسعه برندهای خاص خود در حوزه غذاهای زیستی هستند.

• در ایران نیز شرکت‌های نوپای تولید پروتئین گیاهی در حال شکل‌گیری‌اند.

نقش زیست‌فناوری در کاهش وابستگی به گوشت حیوانی

اگرچه هنوز سهم گوشت گیاهی از کل بازار جهانی گوشت حدود ۳ درصد است، اما رشد سالانه بیش از ۱۸ درصدی آن نشان می‌دهد که زیست‌فناوری می‌تواند عامل اصلی کاهش وابستگی انسان به دامداری باشد.

با توسعه بیشتر این فناوری، می‌توان انتظار داشت تا سال ۲۰۴۰، حدود ۳۵ درصد از مصرف جهانی گوشت از طریق منابع گیاهی و زیستی تأمین شود.

چالش‌های اقتصادی زیست‌فناوری در تولید انبوه

زیست‌فناوری هنوز به سطح بهره‌وری کامل نرسیده است. هزینه‌های بالای تجهیزات آزمایشگاهی و فرآیندهای تخمیر، قیمت نهایی محصولات را افزایش می‌دهد.
با این حال، پیشرفت در حوزه بیوراکتورهای صنعتی و آنزیم‌های مهندسی‌شده باعث کاهش تدریجی قیمت شده است.

پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰، هزینه تولید هر کیلو گوشت گیاهی پیشرفته به کمتر از نیمی از گوشت گاو واقعی برسد.

ترکیب زیست‌فناوری و کشاورزی سلولی

یکی از جذاب‌ترین حوزه‌های در حال رشد، هم‌افزایی بین زیست‌فناوری و کشاورزی سلولی (Cellular Agriculture) است.
در این مدل، سلول‌های حیوانی یا گیاهی در محیط آزمایشگاه رشد داده می‌شوند تا بدون نیاز به دامداری، گوشت واقعی یا نیمه‌واقعی تولید شود.

این فناوری می‌تواند به تولید محصولاتی منجر شود که از نظر بافت ۱۰۰٪ مشابه گوشت حیوانی هستند، اما بدون ذبح حتی یک حیوان.

تأثیر زیست‌فناوری بر آینده رژیم‌های غذایی

با رشد آگاهی مردم نسبت به تغذیه سالم و محیط زیست، رژیم‌های غذایی در حال تغییرند.
در آینده نزدیک، غذاهای زیست‌فناورانه بخشی از سبد غذایی روزمره خواهند بود و گوشت گیاهی جایگزینی پایدار و اخلاقی برای گوشت سنتی خواهد شد.

در مدارس، بیمارستان‌ها و رستوران‌ها، ترکیب پروتئین‌های گیاهی پیشرفته به‌عنوان منبع اصلی تغذیه معرفی می‌شود.

تأثیر زیست‌فناوری بر آینده رژیم‌های غذایی

دیدگاه متخصصان درباره زیست‌فناوری غذایی

• پروفسور پاتریک براون (بنیان‌گذار Impossible Foods): «زیست‌فناوری آینده‌ای می‌سازد که در آن انسان بدون آسیب به حیوانات، همان تجربه غذایی را دارد.»

• دکتر جین گوودال، فعال محیط زیست: «این فناوری می‌تواند زمین را از فشار دامداری نجات دهد.»

• انجمن تغذیه آمریکا: «محصولات گیاهی زیست‌فناورانه از نظر ایمنی و ارزش غذایی تأییدشده‌اند و می‌توانند بخش مهمی از رژیم روزانه باشند.»

جمع‌بندی نهایی

زیست‌فناوری دیگر فقط یک شاخه علمی نیست؛ بلکه انقلابی در آینده تغذیه بشر است.
این فناوری با بازسازی طعم، عطر و بافت گوشت، به انسان اجازه داده بدون آسیب به حیوانات و محیط زیست، از غذایی لذیذ و سالم لذت ببرد.

نقش زیست‌فناوری در تولید گوشت‌های گیاهی را می‌توان چنین خلاصه کرد:

• بازسازی کامل تجربه گوشت واقعی

• کاهش مصرف منابع طبیعی

• افزایش ایمنی و سلامت غذایی

• فراهم‌سازی تغذیه پایدار برای نسل‌های آینده

در نهایت، هر لقمه از گوشت گیاهی زیست‌فناورانه، گامی است به‌سوی دنیایی سبزتر، اخلاقی‌تر و هوشمندتر.

سوالات متداول

آیا زیست‌فناوری در تولید گوشت گیاهی از حیوانات استفاده می‌کند؟

خیر، تمام فرآیندها با استفاده از سلول‌های گیاهی، قارچ‌ها و میکروارگانیسم‌ها انجام می‌شود و هیچ حیوانی درگیر نیست.

آیا گوشت‌های گیاهی زیست‌فناورانه گران‌تر از گوشت معمولی‌اند؟

در حال حاضر بله، اما با پیشرفت فناوری و افزایش تولید، قیمت‌ها در حال کاهش است و به زودی رقابتی خواهند شد.

آیا گوشت‌های زیست‌فناورانه در ایران هم تولید می‌شوند؟

چند شرکت دانش‌بنیان ایرانی در حال کار روی پروتئین‌های گیاهی پیشرفته هستند و پیش‌بینی می‌شود طی سال‌های آینده وارد بازار شوند.

آیا مصرف طولانی‌مدت این محصولات خطری برای سلامتی دارد؟

خیر، تا امروز هیچ شواهدی از اثر منفی گزارش نشده است. برعکس، این محصولات به دلیل نداشتن کلسترول و آنتی‌بیوتیک برای قلب مفیدند.

آیا این گوشت‌ها طعم یکسانی در همه برندها دارند؟

خیر، بسته به ترکیب پروتئین‌ها، روش تخمیر و نوع چربی مورد استفاده، طعم نهایی متفاوت است؛ درست مانند تفاوت بین برندهای مختلف گوشت گاو.